Üniversitemiz İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi İletişim Tasarımı Bölüm Başkanı ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cumhur Türk Kavak Meslek Yüksekokulu’nda “Dijital Okuryazarlık: Çağımızın Temel Becerisi” konulu bir seminer verdi. Öğrenci ve akademisyenlerin yoğun ilgi gösterdiği seminerde, dijital çağın gerekliliklerine uygun bir okuryazarlık bilincinin geliştirilmesi gerektiğini vurgulanırken, katılımcılara eleştirel düşünme, güvenlik, etik ve sorumlu teknoloji kullanımı konusunda önemli bilgiler sunuldu.
“Dijital Çağın İçindeyiz”
“Dijitalleşmenin başlangıcına baktığımızda, 1940’larda ilk bilgisayarların geliştirilmesi ile temellerin atıldığını görüyoruz. 1980’lere geldiğimizde internetin yaygınlaşmasıyla dijitalleşme hız kazandı ve 2000’lerde sosyal medya ve mobil teknolojiler hayatımıza girdi. Bugün ise yapay zeka, büyük veri, nesnelerin interneti ve 5G gibi stratejik teknolojilerle şekillenen bir dünyada yaşıyoruz.” açıklamasında bulunan Prof. Türk, dijital çağın tüm insanlık üzerinde nasıl bir dönüşüm yarattığını tarihsel bir perspektifle ele aldı. Sunumunda dijital yerliler ve dijital göçmenler arasındaki farklara dikkat çeken Prof. Türk, “Bugünkü nesiller dijital dünyaya doğarken, bir önceki nesil bu dünyaya sonradan adapte olmaya çalıştı. Dijital yerliler kısa ve eğlenceli içeriklere daha çok ilgi gösteriyor, sosyal medyada aktif ve çevrimiçi kimliklerini önemseyerek yönetiyor. Buna karşılık dijital göçmenler, uzun metinleri tercih eden, yüz yüze iletişimi daha kıymetli bulan bireyler olarak teknolojiye uyum sağlama çabasında.” diyerek nesiller arasındaki bu teknolojik farkın iletişim alışkanlıklarına nasıl yansıdığını katılımcılara aktardı.
“Psikolojik Etkiler ve Dijital Denge”
Prof. Dr. Türk, dijital dünyanın psikolojik etkilerini de ele alarak. “Dijital çağ, -Gelişmeleri Kaçırma Korkusu-, dijital tükenmişlik ve nomofobi gibi yeni psikolojik zorlukları da beraberinde getiriyor. Özellikle genç nesiller bu tür sorunlarla karşı karşıya. Dijital dünyada var olmanın ve bu dünyayı bilinçli bir şekilde kullanmanın, bu tür psikolojik etkileri minimuma indireceğine inanıyorum.” ifadeleriyle dijital dengenin önemine dikkat çekti. Konuşmasının bir diğer bölümünde dijital güvenlik ve gizliliğe dikkat çeken Prof. Dr. Türk, “Kişisel bilgilerin gizliliği her zamankinden daha büyük bir önem taşıyor. Çocuklara dijital ayak izinin kalıcılığını ve çevrimiçi dünyada paylaştıkları her şeyin geleceklerini etkileyebileceğini anlatmalıyız.” diyerek, özellikle gençlere güvenli internet kullanımının öğretilmesi gerektiğini belirtti.
“Dezenformasyon ve Sahte Haberlerle Mücadele”
Sosyal medya ve dijital platformlarda karşılaşılan yanıltıcı içeriklerin de sunumunda önemli bir yer tuttuğunu ifade eden Türk, “Günümüzde, doğru olmayan haberler ve manipülatif içerikler, gerçek bilgiye göre altı kat daha hızlı yayılıyor. Özellikle yapay zeka destekli sahte haberler, derin öğrenme teknikleriyle oluşturuluyor ve gerçekmiş gibi algılanabiliyor. Bu tür içerikleri tanıyabilmek için eleştirel düşünme yeteneği geliştirmemiz şart.” diyerek dijital okuryazarlığın sahte haberlere karşı koruyucu bir kalkan olduğunu belirtti. Çocukların dijital okuryazarlık becerileri kazanması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Türk, “Çocuklarımıza sadece interneti değil, aynı zamanda doğru kaynakları bulmayı, bilgiyi doğrulamayı ve güvenli bir çevrimiçi varlık yaratmayı öğretmeliyiz. Bu sayede hem dijital dünyanın avantajlarından yararlanabilir hem de risklerine karşı daha bilinçli olabilirler.” şeklinde konuştu. Seminerde güncel verileri paylaşan Prof. Dr. Türk, dünya nüfusunun 8.18 milyara ulaştığını ve bunun %67.5’inin internet kullanıcısı olduğunu belirterek: “Günümüzde insanlar uyanık kaldıkları zamanın %40’ını internette geçiriyor ve ortalama günlük internet kullanım süresi 6.36 saate ulaşmış durumda.” diye konuştu.
Türkiye’nin Dijital Görünümü
Seminerde özellikle sahte haberler ve yapay zeka destekli manipülasyonlara dikkat çeken Prof. Dr. Türk, “Yapılan araştırmalar, yalan haberlere inanma oranının doğru haberlere oranla 6 kat daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sosyal medyada yalan haberlerin dolaşımı, doğru haberlere göre %70 daha fazla.” bilgisini paylaştı. Türkiye’nin dijital dönüşümdeki mevcut durumunu da aktaran Prof. Dr. Türk, “2024 yılı verilerine göre ülkemizde 74.41 milyon internet kullanıcısı bulunuyor. Bu, nüfusumuzun %86.5’ine tekabül ediyor. Sosyal medya kullanıcı sayımız ise 57.50 milyon.” açıklamasında bulundu. Seminerin sonunda çocukların dijital okuryazarlığının önemine değinen Prof. Dr. Türk, “Çocuklarımızı siber zorbalık, dijital güvenlik ve mahremiyet konularında bilinçlendirmemiz gerekiyor. Yapılan araştırmalar, 11-16 yaş arası çocukların %20’sinin siber zorbalığa maruz kaldığını gösteriyor.” diyerek ailelere ve eğitimcilere önemli sorumluluklar düştüğü bilgisini de sözlerine ekledi.
Programın sonunda Yüksekokul Müdür Yardımcısı Öğr. Gör. İsmail Balkabak tarafından Prof. Dr. Cumhur Türk’e teşekkür belgesi takdim edildi.
