Samsun Üniversitesi ev sahipliğinde, Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Politikaları Geliştirme ve Denetleme Kurulu’nun koordinasyonunda ve Kurul üyesi akademisyenlerin konuşmacı olarak yer aldığı “Yükseköğretimde Yapay Zekâ Destekli Yenilikçi Yaklaşımlar” başlıklı çalıştay gerçekleştirildi.
Canik Kampüsü 100. Yıl Konferans Salonu’nda ve Ballıca Kampüsü Asmaaltı Öğrenci Merkezinde ayrı ayrı düzenlenen çalıştaya; Samsun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Aydın, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Bilgin, Prof. Dr. Salih Kesgin, Prof. Dr. Selahattin Kaynak, Genel Sekreter Prof. Dr. Adem Soruç, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Elif Mangan, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kenan Çağan, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kemal Yılmaz, Özdemir Bayraktar Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ertuğrul Çam ile çok sayıda akademik personel katılım gösterdi.
Çalıştayda yapay zekâ teknolojilerinin yükseköğretimdeki rolü ve yenilikçi kullanım alanları ele alındı. Samsun Üniversitesi’nden alanında uzman akademisyenlerin katılımıyla gerçekleşen etkinlikte, yapay zekâ destekli bilimsel yazım, sınav oluşturma, otomatik değerlendirme, eğitimde yapay zekâ destekli ölçme ve değerlendirme gibi konular derinlemesine incelendi.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından başlayan çalıştayın açılış konuşması Samsun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Aydın tarafından yapıldı. Rektör Aydın “Yükseköğretimde Yapay Zekâ Destekli Yenilikçi Yaklaşımlar” başlıklı çalıştay ile amaçlarının özellikle bilimsel yazımda otomatik bilgi çıkarımı, sınavların oluşturulması ve değerlendirilmesi konularına değinmek olduğunu ifade ederek, “Eğitimde kaliteyi arttırmak, yenilikçi yöntemlerle topluma daha iyi hizmet sunmak için bu gibi teknolojik gelişimlerin nasıl bir rol oynayabileceğini birlikte keşfedeceğiz.” diye konuştu.
Rektör Aydın: “Yapay Zekâ Hayatımızın Bir Parçası Olmuş Durumda”
Yapay zekâ günümüzde eğitimden sağlığa, sanayiden sanata kadar birçok alanda kayda değer ilerlemeler ve fırsatlar sunduğuna dikkat çeken Rektör Aydın, “Bugün, otonom araçlar, hastalıkları teşhis eden yapay zekâ destekli sağlık sistemleri, sanal asistanlar, gerçek zamanlı dil çevirileri ve çeşitli alanlarda süreç optimizasyonu gibi alanlarda yapay zekâ hayatımızın bir parçası olmuş durumdadır. Bu gelişmeler, hem bireylerin yaşam kalitesini artırmakta hem de toplumsal ve endüstriyel süreçleri yeniden şekillendirmektedir. Son yıllarda özellikle Üretken Ağlar ve Geniş Dil Modelleri bu dönüşümün ön saflarında yer alıyor. Üretken Ağlar, görüntü, metin ve hatta ses gibi içerikler üreterek yeni çözümler sunarken; Geniş Dil Modelleri bizlerin konuşma dilini anlayıp, üretme yeteneğiyle; bilgiye erişimi hızlandırıyor, ifadelerin gücünü artırıyor ve bilgisayarlar ile etkileşimi daha doğal hale getiriyor.” açıklamasında bulundu.
“Geleceğin Liderlerini Yetiştirmek Adına Atacağımız En Önemli Adımlardan Biri”
Yapay zekâ teknolojilerinin, eğitimde kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri oluşturmaktan, araştırma süreçlerini hızlandırmaya kadar yükseköğretimde de geniş bir etki oluşturma potansiyeli taşıdığını işaret eden Rektör Aydın bu teknolojileri bugünden benimsemek ve bilinçli bir şekilde günlük çalışma araçlarımızın arasına eklemek, hem akademik dünyada rekabet gücümüzü artıracak hem de öğrencilerimize daha etkili ve verimli bir öğrenme ortamı sunmamıza imkân tanıyacağını kaydetti. Rektör Aydın konuşmasına şu cümlelerle devam etti: “Bu süreçte, yapay zekâ destekli araçların sadece birer teknoloji ürünü değil, aynı zamanda eğitim kalitesini ve araştırma verimliliğini artıran stratejik araçlar olarak görülmesi gerektiğinin altını çizmek istiyorum. Bununla birlikte, yapay zeka destekli sistemler öğrencilerimizi geleceğe hazırlamada da önemli bir rol üstleniyor. Hızla değişen iş dünyasında ihtiyaç duyacakları becerileri kazanmaları için öğrencilere büyük fırsatlar sunuyor. Bu sistemler, kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleriyle öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini tespit ederek, onlara ihtiyaç duydukları spesifik becerileri kazandırmak üzerine yol gösterici oluyor. Böylece, öğrencilerimizi sadece iş dünyasına hazırlamakla kalmıyor, aynı zamanda yenilikçi düşünme ve üretken olma yeteneklerini de geliştirmelerine olanak sağlıyor. Yükseköğretimde bu dönüşümü teşvik etmek, geleceğin liderlerini yetiştirmek adına atacağımız en önemli adımlardan biri olacaktır.”
“Yapay Zekânın Doğru Ve Etik Bir Çerçevede Kullanılması Büyük Önem Taşıyor”
Rektör Aydın konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi. “Değerli meslektaşlarım, üniversitelerimiz bu bilinç ile içinde olduğumuz dönüşümde kilit bir rol oynamalıdır. Toplumun ihtiyaçlarına cevap veren yenilikçi çözümler üretmek için, yapay zekânın eğitim programlarına entegrasyonu artık bir seçenek değil, belki de bir zorunluluk olarak görülmelidir. Yapay zekânın eğitim programlarımıza entegresi daha geniş çaplı çerçevelerde incelenmelidir. Üniversiteler, sadece teknoloji odaklı değil, aynı zamanda disiplinlerarası yaklaşımları teşvik eden yapay zekâ eğitimi sunarak, öğrencilerin üretici ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelidir. Bu adım, akademik dünyada rekabet gücünü artırırken, toplumsal ilerlemeye de katkı sağlayacaktır. Fakat bu olumlu gelişmeler, bizlere dikkat etmemiz gereken bazı alanları da beraberinde getirmektedir. Değerli konuklar, içinde bulunduğumuz dijital çağ, bilgiye erişimin hızlandığı, fakat bu hızın getirdiği bilgi kirliliğiyle de mücadele etmek zorunda olduğumuz bir dönemdir. Özellikle sosyal medya platformlarında yapay zeka algoritmalarının yanlış ve yanıltıcı bilgileri yaymak amacıyla kullanıldığına da tanık oluyoruz. Bu nedenle bizler, teknolojiyi yalnızca bilginin üretimi ve paylaşımı için değil, doğru bilginin yayılması ve bilgi kirliliğine karşı mücadele etmek amacıyla da kullanmalıyız. Bu çerçevede farkındalığı artırmak, bireyleri dezenformasyona karşı daha bilinçli hale getirmek ve doğru bilgiye ulaşma yollarını öğretmek, hepimizin sorumluluğudur. Üniversiteler olarak, bu mücadelede ön saflarda yer almalı ve öğrencilerimizi, yapay zekânın yanıltıcı bilgi yayma potansiyelini anlamaları ve bu tür içeriklere karşı eleştirel bir bakış açısı geliştirmeleri konusunda desteklemeliyiz. Yapay zekâ, eğitim ve akademiyi dönüştürme gücüne sahip etkili bir araçtır, ancak bu teknolojinin doğru ve etik bir çerçevede kullanılması büyük önem taşır. Yanlış kullanıldığında, yapay zekâ sadece fayda sağlamaktan öte, zararlı sonuçlara yol açabilecek bir tehlikeye dönüşebilir. Bu nedenle, yapay zekânın sunduğu fırsatları değerlendirirken etik ilkelerden sapmamak hayati bir gerekliliktir.”
Rektör Aydın konuşmasını şu cümlelerle sonlandırdı: “Bugünkü çalıştayda, hem bilimsel hem de etik açıdan yapay zekânın karşılaştığımız zorluklara nasıl yanıt verebileceğini kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Bu sayede, gelecekte daha bilinçli ve sorumlu bir kullanımın önünü açacağız. Son olarak, bu etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçen Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Strateji, Politika Geliştirme ve Uygulama Kurulu’ndaki değerli öğretim üyelerimize ve çalıştayımızda sunum yapacak olan kıymetli konuşmacılarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca Samsun Üniversitesi’nin vizyonunu ileriye taşıyan tüm akademisyenlerimize ve bu çalıştaya katkı sağlayan siz değerli katılımcılara da şükranlarımı ifade etmek istiyorum.”
Rektör Aydın’ın konuşmasının ardından başlayan çalıştayın ilk oturumda, Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Politikaları Geliştirme ve Denetleme Kurulu Üyesi Doç. Dr. Zafer Cömert, “Yapay Zekâ Destekli Bilimsel Yazım: Otomatik Bilgi Çıkarımı, Özetleme Yöntemleri ve Araçları” başlıklı sunumunu gerçekleştirdi.
“Yapay Zekâ Destekli Bilimsel Yazım: Otomatik Bilgi Çıkarımı, Özetleme Yöntemleri ve Araçları”
Bilimsel yazım süreçlerinde yapay zekânın sunduğu yenilikçi çözümler ve bu teknolojilerin akademik araştırmalarda nasıl etkin kullanılabileceği konusunda önemli bilgiler sunan Doç. Dr. Zafer Cömert yapay zekâ teknolojilerinin bilimsel araştırma süreçlerinde nasıl kullanılabileceğini katılımcılara detaylı bir şekilde anlattı. Özellikle yapay zeka destekli bilgi çıkarımı ve özetleme yöntemleri üzerinde duran Doç. Dr. Cömert, bu araçların araştırmacılar için büyük bir zaman kazancı sağladığını ve literatür tarama süreçlerini hızlandırdığını belirtti. Yapay zekâ destekli araçların, karmaşık veri setlerinden anlamlı bilgi çıkarımında nasıl kullanılabileceğini örneklerle açıklayan Doç. Dr. Cömert, bu teknolojilerin bilimsel üretkenliği artırmadaki rolüne vurgu yaptı. Ayrıca, otomatik özetleme yöntemlerinin, geniş kapsamlı bilimsel yayınların hızlıca değerlendirilmesine imkân tanıdığını ifade eden Doç. Dr. Cömert, yapay zekâ teknolojilerinin doğru ve etkin kullanımı ile akademik çalışmalarda daha derin analizler yapılabileceğini belirtti. Bununla birlikte, yapay zekâ temelli araçların doğru veri setleri ile beslenmesinin önemine dikkat çeken Doç. Dr. Cömert, bu süreçte bilim insanlarının teknolojiye dayalı yaklaşımları dikkatle değerlendirmesi gerektiğini de vurguladı.
Doç. Dr. Zafer Cömert’in ardından Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Politikaları Geliştirme ve Denetleme Kurulu Üyesi Doç. Dr. Muammer Türkoğlu, “Yapay Zekâ Destekli Sınav Oluşturma ve Otomatik Değerlendirme” konusundaki çalışmalarıyla katılımcılara bilgi aktardı.
“Yapay Zekâ Destekli Sınav Oluşturma ve Otomatik Değerlendirme”
Doç. Dr. Türkoğlu, yapay zekânın eğitim alanında özellikle sınav hazırlama ve değerlendirme süreçlerindeki etkinliğini işaret ederek, bu teknolojilerin öğretmen ve akademisyenlere nasıl zaman kazandırdığını ve değerlendirme süreçlerini nasıl daha verimli hale getirdiğini anlattı. Doç. Dr. Türkoğlu yapay zekâ temelli sistemlerin çoktan seçmeli sınavları kısa sürede değerlendirebildiğini, aynı zamanda öğrencilerin düşünme biçimlerini analiz ederek, hangi konularda zorluk yaşadıklarını belirleyebildiğini de sözlerine ekledi. Yapay zekânın yazılı yanıtların değerlendirilmesinde de önemli bir rol oynadığını belirten Doç. Dr. Türkoğlu, dil işleme algoritmaları sayesinde öğrenci makalelerinin dil bilgisi, anlam ve tutarlılık açısından değerlendirilebildiğini ve öğrencilere geri bildirim sağladığını dile getirdiğini ve bu sayede öğrencilerin yazılı ifade yeteneklerini geliştirmelerine katkı sağlandığını açıkladı.
Çalıştayın öğle arasından sonra Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Politikaları Geliştirme ve Denetleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cumhur Türk, “Eğitimde Yapay Zekâ Destekli Ölçme ve Değerlendirme” başlıklı oturumunda, yapay zekânın eğitimdeki rolü üzerine konuştu.
“Eğitimde Yapay Zekâ Destekli Ölçme ve Değerlendirme”
Prof. Dr. Cumhur Türk, yapay zekâ araçlarının eğitimde kullanılmasının özellikle değerlendirme süreçlerinde hızlı ve etkili sonuçlar sağladığını belirtti. Yapay zekâ destekli sistemlerin, sınavları ve ödevleri değerlendirirken insan kaynaklı hataları azaltabileceğini vurgulayan Türk, bu sistemlerin öğrencilere daha objektif ve detaylı geri bildirim sağlama potansiyeline sahip olduğunu ifade etti.
Sunumunda, yapay zekâ destekli araçların öğrencilerin zayıf ve güçlü yönlerini tespit ederek bireysel öğrenme süreçlerine katkı sunduğunu aktaran Prof. Dr. Türk, öğrencilerin performansına dayalı olarak kişiselleştirilmiş öneriler sunabilen yapay zekâ sistemlerinin, eğitimde verimliliği artırdığına dikkat çekerek, yapay zekânın sadece doğru ve yanlış cevapları analiz etmekle kalmayıp, öğrencilerin hangi konularda zorlandığını belirleyerek ek kaynaklar ve çözümler sunabileceğini belirtti. Prof. Dr. Cumhur Türk, sunumunun devamında, yapay zekâ araçlarının değerlendirme sürecinde sadece sonuçlara değil, öğrencilerin öğrenme süreçlerine de odaklanılması gerektiğini vurgulayarak bu süreçte eleştirel düşünme becerilerinin nasıl geliştirilebileceğini ve değerlendirme süreçlerinde daha yaratıcı ve sosyal boyutlara nasıl yer verilebileceğini anlattı.
“Akademide Üretilen Yapay Zekâ Kullanımı: Etik Kaygılar”
Günün son oturumunda ise Samsun Üniversitesi Yapay Zekâ Politikaları Geliştirme ve Denetleme Kurulu Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Özgür Tonkal, “Akademide Üretken Yapay Zekâ Kullanımı: Etik Kaygılar” başlıklı sunumuyla yapay zekânın akademideki kullanımına dair etik tartışmaları gündeme getirdi.
Dr. Tonkal, yapay zekânın akademide kullanımıyla birlikte ortaya çıkan veri gizliliği, algoritmik önyargılar ve karar alma süreçlerindeki şeffaflık eksikliği gibi konulara değinerek özellikle akademik araştırmalarda yapay zekânın üretken araçlar olarak kullanılmasıyla ortaya çıkan etik sorumlulukları vurguladı. Yapay zekânın yanlış ya da önyargılı veri setleriyle eğitilmesi durumunda ortaya çıkabilecek hatalı sonuçlar ve bu durumun akademik güvenilirlik üzerindeki etkileri tartışan Dr. Tonkal bu durumun yanı sıra, akademisyenlerin yapay zekâ sistemlerini kullanırken etik değerlere daha fazla dikkat etmeleri gerektiğinin altını çizerek, bu teknolojilerin sorumlu kullanımının akademik standartların korunması için kritik öneme sahip olduğunu belirtti. Dr. Tonkal akademide yapay zekânın yükselişi ile birlikte, bilim insanlarının teknoloji ile insan etik değerleri arasında denge kurmalarının gerekliliğini de sözlerine ekledi.
Çalıştayda konuşmaların ardından düzenlenen atölye çalışması ile katılımcılar, yapay zeka teknolojilerinin yükseköğretimde nasıl daha etkin ve verimli kullanılabileceğine dair uygulamalı çalışmalarda bulundular.
